Zmierzchnik Zębatek
| Zmierzchnik Zębatek | |
|---|---|
|
| |
| Rodzaj | Kwiat |
| Występowanie | Wszędzie oprócz wysp i Dalekiej Północy |
| Rzadkość | Powszechna |
Spis treści
Wygląd
Mamy do czynienia z bodaj najbardziej wszechstronnym ze wszystkich storczyków znanych Alaranii. Zmierzchnik zębatek (świat naukowy określa go jako Vampyropsis rosata), bo o nim mowa, przypomina pokrojem większość epifitów z rodziny storczykowatych. Posiada długie, owalne liście oraz grube korzenie “powietrzne”, nierzadko owijające się wokół podłoża, na którym aktualnie przebywa. Pierwsze są w kolorze ciemnej zieleni, który znawcy tematu zowią butelkowym, a zdobią je nieregularne wzorki przypominające nieco muszle ślimaków bądź morskich głowonogów - te z reguły są perłowe lub koralowe. Korzenie zaś przybierają barwę przydymionego szkła, a gdy namokną, robią się sinozielone, zupełnie niczym skóra nieboszczyka. Pędy kwiatostanowe w liczbie do kilkudziesięciu na dużych roślinach, często rozgałęzione mają zabarwienie takie, jak liście, z tym że bez desenia. Na jednym takim pędzie może jednocześnie siedzieć nawet do 30 perłowych, woskowanych kwiatów o czerwonym lub różowym środku i obłędnym wręcz zapachu wanilii. Warżka u zmierzchnika zębatka jest mocno zredukowana, do dwóch postrzępionych, kanciastych warstw: górnej i dolnej, których kształty przypominają wampirzy zgryz z uwidocznionymi kłami (zapewne stąd wzięła się nazwa gatunkowa tej rośliny). Pojedynczy kwiat ma wielkość męskiej pięści, a cała roślina (bez kwiatostanów) osiąga maksymalnie 4 palce wysokości (~20 cm). Owoce - strąki o długości niecałej dłoni (7 cm) są butelkowo zielone, a gdy dojrzeją, stają się koralowe (tak, jak nasiona).
Właściwości
Dojrzałe liście i kwiaty zmierzchnika zębatka zawierają cały arsenał związków o właściwościach przeciwwirusowych, bakteriobójczych, grzybobójczych, jak również przeciwpasożytniczych. Nic więc dziwnego, że kobiety stosują napar bądź esencję z powyższych organów rośliny jako płukankę dróg rodnych lub płyn, którym przemywają narządy intymne. Specyfik ten praktycznie nie ma skutków ubocznych - poza zwiększonym libido, zwanym przez gmin chucią. Działanie to wykazano tylko wobec kobiet, mężczyźni nie są wrażliwi na taki efekt powyższej mikstury.
Zasuszone szczątkowe warżki tego storczyka służą do wyrobu mocnego alkoholu zwanego “mlekiem od byka”, ma on moc bimbru przy braku wad tego wiejskiego trunku. Posiada za to przyjemny zapach wanilii i mleczny kolor - zupełnie jak budyń, dlatego często bywa nazywany również “płynnym budyniem”.
Roślina ta nazywana jest “wanilią równin”. Zarówno w Therii, jak i na obszarze Równiny Maurat pierwowzór nie utrzyma się bez hodowli szklarniowej i magicznych zabiegów, by zmusić go do kwitnienia, a następnie zawiązania owocu. Przyprawę oczywiście można importować z południa, jednak po co przepłacać, skoro na miejscu rośnie takie cudo, w dodatku także pozyskiwane ze storczyka? Esencja z kwiatów, strąków i nasion, nawet niefermentowanych pachnie niemal tak samo, jest jednak intensywniejsza w swej woni około dziesięciu razy, chociaż według niektórych perfumiarzy posiada ona delikatny posmak krwi. Pewnie dlatego znana jest pod nazwą “wanilii wampirzej”. Wchodzi ona w skład wielu pachnideł, z których najbardziej ekskluzywne określane jako “strąk pożądania”. Mieszanka ta zawiera oba rodzaje wanilii, zest z kumkwatu nerkowcowego, cynamon, wyciąg z kwiatów krwawego kasztana oraz esencję z pestek smoczych gron. Pachnidło noszone jest przez obie płcie, jednak mężczyźni dodają do niego niekiedy esencję drewna sandałowego bądź krwistego kasztana. Taka mieszanka z białawego zmienia kolor na mahoniowy i jest dużo mniej mdła w odczuciu.
Występowanie
Storczyk ten rośnie zarówno na drzewach (i to nie tylko tropikalnych kolosach, na dębie czy krwawym kasztanie też znajdzie środowisko do bytowania), wśród pędów krzewów (w gałęziach cytrusów typu kumkwat nerkowcowy lub wawrzynu cmentarnego) jak i skałach, gruzowiskach, usypiskach kamiennych otoczaków i tym podobnych. Często widywany jest na murach czy podmurówkach domów, dworów bądź pałaców, o ile są one wykonane z kamienia. Roślina ta nie jest wrażliwa na mrozy, z racji włosków pokrywających tak liście, jak i korzenie “powietrzne”. Dodatkowo wytwarza substancje chroniące przed wpływem niskich temperatur - spokojnie przetrwa zimy klimatu umiarkowanego, jednak na Daleką Północ to zdecydowanie zbyt mało. Nie występuje także na pustyniach oraz terenach bagiennych. Poza tymi ekstremami znaleźć ją można praktycznie wszędzie z wyjątkiem wysp (chyba że została zawleczona), tylko trzeba umieć szukać.
Informacje dodatkowe
Jest to - jak na storczyka - roślina wyjątkowo plenna. Posiada zdolność do wykształcania młodych osobników potomnych, będących wierną kopią storczyka macierzystego (klonów), wyrastających, tak jak korzenie “czepne” wprost z jej podstawy (tzw. keiki bazalne) lub na pędzie kwiatostanowym, z reguły w węzłach (keiki boczne). W związku z tym bardzo szybko zadarnia teren, na którym się pojawi.
Kwitnący zmierzchnik zębatek jest częstym motywem malarskim na Równinach Theryjskich, jednak w przeciwieństwie do żerującego aterragisa nie stał się on synonimem jelenia na rykowisku jako kwintesencji lokalnego kiczu. Wręcz przeciwnie, płótna ze szczegółowymi odwzorowaniami kwiatów tej rośliny, a także całych osobników wraz z bazalnymi bądź wyrastającymi z pędów kwiatostanowych klonami osiągają niebywałe wręcz ceny na wystawach sztuki, wernisażach czy w domach aukcyjnych.
