Mleczaj Skałokrusz
| Mleczaj Skałokrusz | |
|---|---|
|
| |
| Rodzaj | Grzyb |
| Występowanie | Klimat umiarkowany, rumowiska, kamienie |
| Rzadkość | Liczna |
Spis treści
Wygląd
Jest to grzyb zazwyczaj leśny, chociaż coraz częściej można go spotkać także na obszarach bezdrzewnych, pod warunkiem, iż występują tam głazy narzutowe, murowane twory cywilizacji czy rumowiska skalne. Z fizys organizm ten przypomina wszystkim dobrze znanego rydza - wygląda bowiem jak jego miniaturka o kapeluszu troszkę bardziej zadartym ku górze. Jest też jaśniejszy od smacznego krewniaka - przybiera zazwyczaj odcienie pomarańczu, rzadziej różu, rudy nie bywa nigdy. Uczeni alarańscy dowiedli, iż grzyb ten wywodzi się właśnie z pospolitego, aczkolwiek cenionego przez wyższe sfery mleczaja rydza, toteż nadano mu nazwę mleczaj skałokrusz (Lactarius saxiperdarum), wykorzystując przesąd ludowy, jakoby grzyb ten miał niszczyć lite podłoże skalne. Jest co prawda w stanie rozpuszczać cegły czy zaprawę murarską, ale robi to powoli i potrzebuje lat, jeśli nie dziesięcioleci, by z podłoża mineralnego uczynić kupkę piaszczystego pyłu. Co ciekawe, w blaszkach kapelusza jego owocnika oraz pomiędzy komórkami w splątkach grzybni żyją magiczne symbionty, które jarzą się w nocy pomarańczowym światłem.
Właściwości
Mleczaj skałokrusz jest ceniony wśród Alarian za niezwykle smaczne owocniki, nieco tylko ostrzejsze w wyrazie od krewniaka, z którego ponoć grzyb ten wziął swój początek - mleczaja rydza. Szczególnie ceniona jest jajecznica z jaj kaczych, gęsich, łabędzich bądź mamutaków sowicie upstrzona całymi skałokruszami. Danie to jest szczególnie popularne w Szepczącym Lesie i na Równinach Theryjskich. Pierwszy region korzysta z grzybów zebranych w kniejach, drugi zaś z tych porastających skały i mury. Podłoże mineralne nadaje owocnikom łagodny posmak soli, zaś rosnące w zagajniku wykształcają wyraźną nutę pieprzu oraz delikatną chrupkość, porównywalną z kilkoma rodzajami sera charakterystycznymi dla krain Południa.
Suszone owocniki posiadają właściwości owadobójcze, co jest wykorzystywane w celu odstraszania uciążliwych much. Często widuje się girlandy kapeluszy mleczaja skałokrusza zawieszone w oknach bądź odrzwiach domostw Theryjczyków. Mieszkańcy Szepczącego Lasu zaś zawijają je w płócienne (lniane, konopne bądź utkane z mchów) worki i tak przygotowane wkładają do kieszeni ubrań wełnianych bądź futer w celu odstraszenia moli odzieżowych.
Grzyby te w magiczny sposób przyspieszają wzrost roślin, z którymi dzielą siedlisko. Ogrodnicy uzyskują dzięki nim czasami do trzech plonów na rok, o ile nie występują długotrwałe susze, a splątki grzybni opanowały glebę pod powierzchnią, na której wzrastają uprawiane rośliny.
Występowanie
Grzyb ten porasta rumosz skalny, jak również tworzy runo lasów strefy umiarkowanej. Świetnie rozwija się na murach -tak kamiennych, jak i ceglanych. Niekiedy nadmierny rozrost grzybni prowadzi do kruszenia tych wytworów cywilizacji, toteż organizm ten, mimo smacznych owocników, uważany jest za szkodnika. Tropiki, pustynie i Daleka Północ jak na razie stanowią naturalną barierę nie do pokonania dla tego gatunku.
Informacje dodatkowe
Częściej uczęszczane leśne dukty i gościńce wiodące przez dzikie ostępy prastarej puszczy oświetlane są zazwyczaj szpalerami owocników mleczaja skałokrusza. Przyjemne, pomarańczowe światło wydzielane przez te grzyby nie męczy oczu podróżnych, a wędrowcy zawsze wiedzą, gdzie się znajdują. Nierzadko ludność miast klimatu umiarkowanego zaszczepia grzybnię tego gatunku na murach, specjalnie przygotowanych stosach kamieni czy kłodach z drzew uległych wykrotowi, by oświetlić mroki nocy.
Grzyb ten działa pobudzająco na słoniki motyloskrzydłe, jednak nie czynią one znaczniejszych szkód w znaczeniu ekonomicznym pod wpływem związków zawartych w spożytych owocnikach. Ponadto, przyspiesza procesy trawienne u tych zwierząt, co powoduje lepsze użyźnienie gleby poprzez częstsze oddawanie nawozu zarówno na lądzie, jak i w locie.
