Persymona Burgundowa
| Persymona Burgundowa | |
|---|---|
|
| |
| Rodzaj | Drzewo/Owoc/Kwiat |
| Występowanie | Lasy klimatu umiarkowanego i ciepłego |
| Rzadkość | Liczna |
Spis treści
Wygląd
Wydawać by się mogło, iż mówiąc: “heban” przeciętny zjadacz podpłomyków ma na myśli tropikalnego kolosa o czarnym drewnie i praktycznie bezużytecznych dla humanoidów ciemnych owocach zaliczanych przez botaników do jagód, a określanych słusznie jako małpie bądź rajskie jabłka. Nic bardziej mylnego - rośliny tego rodzaju rozpowszechniły się w ciepłych klimatach (nie tylko tropikalnej dżungli - jak chcieliby tego rozmaici malkontenci), a niektórzy śmiałkowie rozgościli się na dobre w zwyczajnym z pozoru lesie pierwotnym strefy umiarkowanej. Do tych ostatnich należy persymona burgundowa, której uczeni nadali termin Diospyros vermilloni. Ludowe nazwy tego średniej wielkości drzewa [ponad 67 stóp (~20 m) wysokości, ~10-~17 stóp (~3-~5 m) rozpiętości korony] to: hurma, hebanek, hebanowiec, kaki szaron czy szarona. Pień oraz konary drzewa są pokryte korą, na której rosną włoski, przypominające wełnę karakułów. Roślina ta posiada duże ciemnozielone, eliptyczne, owłosione liście, jesienią wybarwiają się w ciepłych tonacjach złoto-pomarańczowych, a niekiedy nawet krwiście czerwonych. Owocem jest słodka, kulista jagoda o średnicy 1,01-1,62 palca (5-8 cm), dojrzała w kolorze karnsteińskiego wina Anperis lub czarnego wina z Maurii. Zawierają one dużo taniny, określanej jako chimchirol (zanikającej w miarę dojrzewania); nadają się do spożycia po uprzednim sparzeniu. Dojrzewanie można przyspieszyć poprzez przechowywanie owoców hurmy zawiniętych w papier, pergamin, papirus lub płótno, często w obecności bananów bądź jabłek albo poprzez wystawienie na promienie słońca. Krótkie przemrożenie także skraca proces dojrzewania. Persymona burgundowa kwitnie w ciemnych odcieniach czerwieni, istnieją odmiany, mające kwiaty oberżynowe, antracytowe oraz niemal całkowicie czarne. Jest to roślina dwupienna, jednakże na osobnikach żeńskich owoce mogą zawiązywać się bez udziału pyłku roślin męskich. Zapylana jest przez motyle, pszczoły (w tym trzmiele) oraz mikrosłoniki motyloskrzydłe.
Właściwości
Owoce wyglądem przypominają duże odmiany pomidora, z czterema listkami na wierzchniej stronie. Charakteryzują się lekko twardawym miąższem, który jest bardzo słodki i ma konsystencję zbliżoną do miodu wrzosowego, a więc żelu. Wykorzystuje się je głównie do wszelkich konfitur, dżemów bądź galaretek właśnie, a to ze względu na bogactwo pektyn, naturalnych czynników żelujących. Często dodaje się te owoce do popularnych na Zachodzie sosów słodko-kwaśnych. Wysuszone czasami bywają spożywane jako deser lub przerabiane na kompot z suszu.
Drewno tej rośliny z uwagi na bordowo-czarne pionowe pasy zwane jest hebanem mahoniowym. Cechuje się ono niezwykłą wręcz wytrzymałością, a jednocześnie jest łatwe w obróbce. Dlatego wykorzystuje się je do wyrobu mebli użytkowych, przy wyrobie broni, ozdobnych pojemników (skrzynie, kufry, puzderka, itp.) oraz niektórych instrumentów muzycznych, zwłaszcza perkusyjnych oraz strunowych zaopatrzonych w tzw. pudła rezonansowe. Nic więc dziwnego, iż najlepsze manufaktury życzą sobie za tego typu produkty ogromne sumy ruenów.
Owoce persymony burgundowej zawierają duże ilości garbnika. Substancja ta, zwana przez medyków i alchemików chimchirolem, wtarta w skórę wyprawia ją w ciągu kilkunastu minut. Taką samą moc ma miąższ pochodzący z żółtych bądź pomarańczowych jagód tej rośliny (owoce dojrzewając zmieniają swą barwę z żółtej przez pomarańcze i czerwienie do barwy czarnego wina). Ze względu na bezszkodowość dla środowiska oraz zdrowia garbarzy, metoda ta zdobyła popularność w wielu krajach Zachodniej oraz Środkowej Alaranii.
Spożywanie niedojrzałych owoców może skutkować wytworzeniem się w żołądku bezoaru z garbników poddanych działaniu soków żołądkowych. W skrajnych przypadkach struktury te prowadzą nawet do zgonu, więc lepiej nie jeść więcej niż trzech funtów (~1,2 kg) takich owoców, jeśli chodzi o człowieka przeciętnej masy.
Miąższ jagód hurmy tego gatunku regularnie spożywany wykazuje właściwości antykoncepcyjne wobec większości naturian, w tym centaurów i minotaurów. Nie zaobserwowano również żadnych ubocznych efektów działania powyższego specyfiku.
Popularny na ziemiach zamieszkiwanych przez Eravallów kompot z suszonych owoców persymony burgundowej stosowany jest przez medyków i alchemików jako ochrona przeciw zakażeniom układu oddechowego oraz środek profilaktyczny przeciwko pylicy płuc i łagodzący jej objawy. Wstępne badania na Akademii Medycznej w Adrionie wykazały, iż regularne spożywanie kompotu zapobiega spustoszeniu w płucach spowodowanemu przez wirusy nowej choroby, znanej w Alaranii Środkowej pod nazwą “zemsta nietoperza”.
Występowanie
Ten przedstawiciel rodzaju heban naturalnie rośnie i rozwija się w klimatach umiarkowanym i ciepłym, zostawiając tropiki olbrzymim kuzynom o kruczoczarnym drewnie i mniej smacznych owocach, określanych czasem jako “małpie jabłka”. Górną granicą zasięgu są bory iglaste Północy, gdzie -jak powszechnie wiadomo- występują siarczyste mrozy. Mokradła i pustynie również nie stanowią dobrego środowiska wzrostu i rozwoju dla persymony burgundowej.
Informacje dodatkowe
Człon gatunkowy nazwy binominalnej tej rośliny pochodzi od nazwiska thenderiońskiego botanika Jeana Jacques’a Nicolas’a Frédérica de Vermillona z Brabantu. Ów znamienitej sławy uczony odkrył i opisał setki roślin dla alariańskiej nauki, wyhodował także odmianę hurmy burgundowej o całkowicie czarnych owocach i na tyle ciemnym drewnie, by z powodzeniem zastępowało sprowadzany z tropików heban.
Drzewa tego gatunku sadzone są wzdłuż gościńców, by dawać przyjemny cień i chronić przed pyłem. Na Wybrzeżach i w Thenderionie znane są wiekowe aleje ciągnące się całymi stajaniami, niemal w nieskończoność. Jako, że persymona burgundowa jest odporna na szkodniki i niekorzystne warunki środowiska, niewielki procent ze starodrzewia tworzącego takie aleje wymaga uzupełnienia raz na jakiś czas, z reguły ma to miejsce tylko w wyjątkowych przypadkach, np. po spustoszeniach spowodowanych kataklizmem, np. huraganem lub tsunami. Niekiedy drzewo samoistnie ulega wykrotowi, ale wtedy główny pień zastępują boczne gałęzie tego samego osobnika bądź rośliny młode, rosnące nieopodal matecznej.
